Η μερική ή ολική εξάρθρωση της επιγονατίδας συμβαίνει όταν η επιγονατίδα βγαίνει από τη μηριαία τροχιά προς τα έξω, κατά τη διάρκεια της κίνησης του γόνατος και μπορεί να προκαλέσει την αστάθεια της επιγονατίδας.

Συμπτώματα

Το κύριο σύμπτωμα του εξαρθρήματος της επιγονατίδας είναι ο οξύς πόνος που συνοδεύεται από παραμόρφωση του γόνατος, όπου η επιγονατίδα βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά. Αν ξανασυμβεί μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο ή υποτροπιάζων εξάρθρημα της επιγονατίδας και να αποκτήσει αστάθεια της επιγονατίδας, δηλαδή κατά την έκταση του γόνατος προκαλείται υπεξάρθρημα ή πλήρες εξάρθρημα. Έτσι, επηρεάζεται αρνητικά η καθημερινότητα του ατόμου που πονάει, αλλά και δυσκολεύεται να περπατήσει, να ανέβει σκάλες και να αθληθεί. Με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να προκαλέσει φθορά στον αρθρικό χόνδρο της οπίσθιας επιφάνειας της επιγονατίδας και στην πρόσθια του μηριαίου οστού, που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας.

Τύποι αστάθειας

Διακρίνουμε δύο διαφορετικούς τύπους αστάθειας της επιγονατίδας, τη μετατραυματική και την αναπτυξιακή. Η μετατραυματική αστάθεια προκαλείται έπειτα από τραυματικό εξάρθρημα της επιγονατίδας που γίνεται μετά από άμεση πλήξη της επιγονατίδας ή έντονη στροφή του μηρού επί της κνήμης, κυρίως κατά τις αθλητικές δραστηριότητες. Ως επί το πλείστον, τα εξαρθρήματα θεραπεύονται με ανάπαυση, παγοθεραπεία και φυσικοθεραπεία. Όμως, το επαναλαμβανόμενο εξάρθρημα οδηγεί συχνά σε μεγάλη αστάθεια που χρειάζεται να αντιμετωπιστεί.

Κατά την αναπτυξιακή αστάθεια, η επιγονατιδομηριαία άρθρωση είναι δυσπλαστική. Έτσι:

• Η επιγονατίδα είτε είναι αρκετά επίπεδη είτε βρίσκεται ψηλά

• Η αύλακα στη τροχιλία είναι αρκετά ρηχή ή ανύπαρκτη
• Το σημείο πρόσφυσης του επιγονατιδικού τένοντα που ενώνει την επιγονατίδα με την κνήμη βρίσκεται πολύ εξωτερικά του γόνατος
• Τα μαλακά μόρια στο εσωτερικό τμήμα του γόνατος είναι χαλαρά και στο εξωτερικό μέρος τεταμένα.

Διάγνωση

Η κλινική εξέταση είτε είναι απλός ακτινολογικός έλεγχος, είτε μαγνητική τομογραφία φανερώνει το βαθμό σοβαρότητας της πάθησης και κατευθύνει το γιατρό στη λήψη απόφασης για τον τρόπο αντιμετώπιση του προβλήματος, συντηρητικά ή χειρουργικά.

Θεραπεία

Η θεραπεία του εξαρθρήματος και της αστάθειας της επιγονατίδας είναι συντηρητική ή χειρουργική.

Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και το είδος του εξαρθρήματος, συνήθως εφαρμόζονται ορισμένες από τις εξής πιθανές λύσεις:

• Το γόνατο τοποθετείται σε νάρθηκα ή κηδεμόνα επιγονατίδας για μερικές εβδομάδες. Ακολουθεί ειδικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας με σκοπό την ανάκτηση του κανονικού εύρους κίνησης και την ενδυνάμωση του τετρακέφαλου και της εσωτερικής μοίρας του.
• Όταν τα επεισόδια εξαρθρήματος της επιγονατίδας επαναλαμβάνονται και σε μικρό χρονικό διάστημα, τότε σπάνια μπορούν να αποκατασταθούν μόνο με συντηρητική αγωγή και φυσιοθεραπεία, καθώς οδηγούν σε αστάθεια της επιγονατίδας και απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση.
• Σε περίπτωση τραυματικού εξαρθρήματος, η αποκατάσταση και ενίσχυση του γόνατος γίνεται με ποικίλες τεχνικές. Μερικές φορές, χρησιμοποιούνται και μοσχεύματα αν χρειάζεται.
• Για την επανατοποθέτηση της επιγονατίδας στο κέντρο, όταν υπάρχει μικρή κλίση της επιγονατίδας προς τα έξω χωρίς μεγάλη παρεκτόπιση ή υπεξάρθρημα που συνδέεται με πόνο στο πρόσθιο τμήμα του γόνατος, είναι κατάλληλη η αρθροσκόπηση και πλευρική απελευθέρωση των έξω συνδέσμων της επιγονατίδας.
• Αν υπάρχει δυσπλασία, δηλαδή η αιτία του εξαρθρήματος ή της αστάθειας της επιγονατίδας είναι ανατομική, τότε η αποκατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Χρειάζονται παρεμβάσεις στα οστά με σκοπό την επανευθυγράμμιση της πρόσφυσης του επιγονατιδικού τένοντα στην κνήμη και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ανατομίας. Πρέπει να ακολουθηθεί έπειτα και ένα εντατικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.